Phải làm gì khi trẻ bị nhiễm trùng tiêu hóa?

Có nhiều nguyên nhân gây nhiễm trùng đường tiêu hóa ở trẻ em và chúng có thể gây ra mối đe dọa đáng kể, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, nếu không được điều trị. Những bệnh nhiễm trùng như vậy có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, do đó việc phòng ngừa và phát hiện sớm là rất quan trọng để điều trị hiệu quả.

Nguyên do và cơ chế gây nhiễm trùng tiêu hóa

Tại sao trẻ nhỏ thường bị nhiễm trùng đường tiêu hóa?

• nhân tố từ trẻ: Hệ miễn nhiễm của trẻ chưa hoàn thiện, trong khi kháng thể trong sữa mẹ truyền sang giảm dần hoặc các bé bú sữa công thức không nhận được kháng thể. Hệ miễn dịch của trẻ suy giảm khi các bé bị suy dinh dưỡng hoặc sau khi mắc các bệnh khác. Trẻ nhỏ thích khám phá xung quanh và chưa đủ nhận thức để biết “dơ-sạch” nên tăng nguy cơ xúc tiếp với mầm bệnh.
• nguyên tố từ môi trường sống: Thức ăn, nước uống của trẻ bị nhiễm khuẩn. Môi trường sống ô nhiễm, kém vệ sinh. Do ở trong khu vực ổ dịch, ngay có các ca bệnh về tiêu hóa.

Các tác nhân gây bệnh:

Có nhiều tác nhân có thể gây ỉa chảy ở trẻ. Các tác nhân này có thể thâm nhập vào đường tiêu hóa của trẻ qua thức ăn, nước uống bị nhiễm bẩn hoặc tiếp xúc với người hoặc động vật bị bệnh. Trong đó có thể chia thành 3 nhóm:

• Vi khuẩn: Có rất nhiều loại vi khuẩn có thể gây ỉa chảy ở con trẻ, như Escherichia coli (E.coli), Shigella, Salmonella, Campylobacter jejuni, Vibrio cholerae…
• Virus: Rotavirus, Norovirus, Adenovirus…
• Ký sinh trùng: Giardia lamblia, Cryptosporidium parvum, Entamoeba histolytica…

Triệu chứng bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa

Triệu chứng và biểu hiện của nhiễm trùng tiêu hóa ở trẻ con có thể khác nhau tùy thuộc vào loại tác nhân gây bệnh, chừng độ nhiễm trùng và độ tuổi của trẻ. Một số triệu chứng thường gặp là:

• đi tả: Có thể nói đây là dấu hiệu phổ quát nhất. Các vấn đề về tiêu hóa thường sẽ dẫn tới bé bị đi tả. Phân lỏng, nước hoặc nhầy, có thể lẫn máu. Trẻ đi ngoài nhiều hơn thường ngày thậm chí cả chục lần.
• nôn: Đây là triệu chứng phổ biến ở các bé bị nhiễm trùng tiêu hóa do virus. Trẻ nôn nhiều, mỏi mệt và thường nôn sau khi ăn.
• Sốt: Sốt cao, lên đến 39-40 độ. Là triệu chứng thường gặp khi trẻ nhiễm trùng đường tiêu hóa do vi khuẩn.
• Đau bụng: Một số bé cũng sẽ bị đau bụng. Các cơn đau có thể là đau quặn từng cơn, tập trung ở vùng dưới rốn hoặc hai bên hông.
• Biếng ăn: Trẻ bị bệnh thường mất cảm giác thèm. Các bé có thể chối từ ăn hoặc ăn rất ít.
• mệt mỏi: Là triệu chứng phản ảnh sự suy giảm năng lượng của trẻ do nhiễm trùng tiêu hóa. Trẻ có thể lười vận động, buồn ngủ hoặc khóc quấy.

Dấu hiệu bệnh nặng

ngoại giả, nếu nhiễm trùng tiêu hóa kéo dài hoặc nặng, trẻ có thể có các dấu hiệu của mất nước và suy dinh dưỡng, như:

• Khát nước, bé thiếu nước vì đi tả nhiều.
• Miệng khô lưỡi khô, môi có thể rạn vỡ vì cơ thể mất độ ẩm do thiếu nước.
• Mắt lõm sâu, đây cũng là dấu hiệu thiếu nước khi da quanh vùng mắt của bé co lại dẫn tới hốc mắt như sâu hơn.
• Da xỉn màu vì thiếu máu do thiếu dinh dưỡng, làn da xanh và tái hơn bình thường.

Chẩn đoán và điều trị nhiễm trùng tiêu hóa

Chẩn đoán

Việc chẩn đoán dựa vào nhiều nguyên tố như triệu chứng lâm sàng, tiền sử bệnh, rà soát thể lực và xét nghiệm. Một số xét nghiệm phổ quát:

• Xét nghiệm nước giải: Để loại trừ nhiễm khuẩn tiết niệu, một nguyên nhân phổ thông cũng gây sốt và tiêu chảy ở trẻ em.
• Xét nghiệm máu: Để thẩm tra các chỉ số máu như hồng huyết cầu, bạch huyết cầu, huyết đồng và CRP (protein C phản ứng).
• Xét nghiệm phân: Để tìm kiếm các vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng gây bệnh.

Điều trị

Việc điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Một số biện pháp điều trị chung là:

• Bù nước và điện giải: Đây là điều quan yếu nhất để ngăn ngừa và điều trị mất nước do trẻ đi tả và Nôn mửa. Cần cho bé uống nhiều nước sạch hoặc điện giải ORS (oral rehydration solution) để bổ sung lại lượng nước và các khoáng chất cần yếu cho thân thể. Không nên cho bé uống các loại nước ngọt, sữa hoặc nước ép vì chúng có thể làm tăng đi tả.
• Ăn đồ dễ tiêu: để ý cho trẻ ăn các loại thức ăn nhẹ và dễ tiêu, cháo, bánh mì, trái cây chín. Tránh các đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, ngọt hoặc nhiều chất bảo quản.
• Điều trị triệu chứng: Có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau, hạ sốt hoặc chống buồn nôn theo chỉ định của thầy thuốc. Ngoài ra, có thể dùng các loại thuốc giúp thăng bằng hệ vi sinh đường ruột như men tiêu hóa hoặc probiotic để giúp bình phục chức năng ruột và giảm ỉa chảy.
• Điều trị kháng sinh: Chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định từ bác sĩ. Kháng sinh có thể giúp giảm thời kì đi tả và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng máu hoặc viêm màng não ở trẻ. Tuy nhiên, kháng sinh cũng có thể gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy hoặc dị ứng. Do đó, không nên tự ý sử dụng kháng sinh mà không có sự hướng dẫn của thầy thuốc.

Tiêm phòng nhiễm trùng tiêu hóa ở trẻ nít

Việc ngừa bệnh rất quan yếu, theo đó bố mẹ cần lưu ý:

• Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống cho bé.
• Chế biến và bảo quản thực phẩm an toàn, cho bé ăn chín uống sôi.
• Tiêm phòng cho trẻ khi đủ tuổi. Một số loại vaccine có thể ngừa nhiễm trùng tiêu hóa từ một số tác nhân gây bệnh như: Sởi, quai bị, viêm gan A, viêm gan B, cúm…

Nhiễm trùng tiêu hóa ở trẻ em là một căn bệnh thường gặp nên bố mẹ không cần quá lo lắng. để ý theo dõi tình trạng sức khỏe của bé, đưa đi khám bệnh nếu có dấu hiệu thất thường. Tốt nhất là đề phòng bệnh từ đầu bạn nhé.